foto1
Stage Pro-sound
foto1
Stage Pro-lighting
foto1
Tube Amplifier
foto1
Disco Bar
foto1
Karaoke & Bistro Systems
e-mail: soundlightingvn@gmail.com
Phone: +84 903 923 527

MISCELLANEOUS ITEMS

Ai đang truy cập

We have 10 guests and no members online

02959616
Hôm nay
Hôm qua
Tất cả
558
344
2959616

19-02-2025 16:35

Đăng ký/đăng nhập

Thảo luận mới

  • No posts to display.

Chuyên viên âm thanh: Mọi định luật về dB cần phải biết.

            Người làm âm thanh bắt buộc phải biết tất cả định luật, công thức về âm thanh (AT), trong bài này tôi chỉ nói riêng về đơn vị dùng để đo AT, đó là decibel, viết tắt là dB.

            Như đã viết trong bài trước, có rất nhiều loại dB khác nhau, phân biệt bằng những từ đứng sau chữ dB nhưng người làm AT chuyên nghiệp chúng ta chỉ cần biết về vài ba loại là đủ.  Dưới đây là liệt kê từng loại dB và những định luật liên quan tới nó:

            A/ dBSPL: (Sound pressure level), đơn vị đo áp lực (độ lớn) AT, đơn vị nhỏ nhất là 0dB (không gian im lặng tuyệt đối) cho đến lớn nhất là 140dB (130dB là ngưỡng làm đau tai con người). Nếu tính thang đo theo tuyến tính thì con số này sẽ gia giảm rất lớn nên người ta phải tính theo log10 nghĩa là mỗi lần tăng 10 đơn vị thì độ lớn sẽ tăng gấp đôi. Vả lại nhận thức độ lớn AT của tai con người cũng gia giảm theo log chứ không theo tuyến tính nên tính theo cách này gần giống hơn.

            1/ Định luật bình phương nghịch đảo (Inverse Square Law): Mỗi lần tăng khoảng cách xa gấp đôi đến nguồn âm thanh dẫn đến sẽ giảm đi bốn lần công suất âm thanh (bằng 6dB). 

            Ứng dụng định luật này là cách vẽ độ phủ nguồn phát AT của loa bằng màu sắc. Mỗi màu kế cận nhau biểu diễn độ gia giảm là +/-6dB.

            2/ Qui tắc 2:1: Ứng dụng định luật trên, khi định hướng loa, chúng ta áp dụng quy tắc 2:1.

            Tỷ lệ chiều dài cạnh phủ AT xa nhất (B) so với cạnh gần nhất phải nhỏ hơn 2. Như vậy cạnh thứ 3 là chỗ người nghe loa đó gần và xa nhất chỉ gia giảm tối đa là 6dB. Đây là lý do chúng ta phải treo loa càng cao càng tốt để giảm tỷ lệ này.

            3/ Headroom: Khi làm AT live, chúng ta phải cố gắng làm sao nâng headroom lên càng cao càng tốt, trước mắt là để chống tiếng hú (feedback) sau đó là chống việc loa và ampli bị quá tải. Cách nâng headroom thông dụng nhất là nâng công suất của ampli và loa. Định luật liên quan là:

            Mỗi lần tăng công suất hệ thống lên gấp đôi, sẽ tăng headroom lên được 3dB. Thí dụ bạn đang dùng ampli 100w, muốn thêm 3dB bạn phải tăng lên 200w, muốn thêm 3dB nữa bạn phải tăng ampli lên 400w. Đây là lý do tại sao chúng ta thường xử dụng ampli thật mạnh, đôi khi quá mức tải của loa chỉ để nâng headroom (chính là ngưỡng hú của micro) thôi cho dù hệ thống không hoạt động với mức công suất lớn như vậy.

            4/ Microphone: Nếu headroom sẽ tăng theo công suất của ampli thì ngược lại, headroom sẽ bị giảm dB theo số lượng micro xử dụng cũng theo tỷ lệ y như vậy.

            Với âm lượng mỗi micro đều bằng nhau, mỗi lần tăng số lượng micro lên gấp đôi, headroom sẽ bị giảm đi 3dB. Ban nên nhớ con số 3dB này rất lớn, bằng cả ngàn watt công suất hệ thống đó.

            B/ dBV và dBv: Cả 2 loại dB này đều dùng để đó mức tín hiệu của AT trong thiết bị của bạn. Khác biệt giữa 2 loại dB này là dBV tham chiếu với 1 volt RMS (0dBV) còn dBv hay dBu tham chiếu với 0,775 volt RMS. Như vậy 0dBV sẽ lớn hơn 0dBv là 2.2dBv. Dùng loại nào là do hãng sản xuất thiết bị, cho nên khi đọc thông số kỹ thuật của thiết bị, bạn nên để ý kỹ loại dB nào nhé vì hãng sản xuất thường lợi dụng độ chênh lệch 2.2dB (khá lớn) giữa 2 loại dB để nâng cao chất lượng sản phẩm của họ.

            C/ dBFS: (Full Scale). Loại dB này chỉ xử dụng trên thiết bị digital. Mức độ của 0dBFS tham chiếu tới ngưỡng mà hình sine bắt đầu bị clip, qua mức này tín hiệu sẽ bị clip, không lấy mẫu nữa nhưng không nói đến mức độ nào cụ thể. Không có hãng sản xuất nào công bố mức độ sản phẩm này của mình. Nhưng có thể nói, thiết bị càng mắc tiền thì mức điện thế 0dBFS của thiết bị đó càng cao (sic). Đó là chất lượng công nghệ của con chip nằm trong mỗi thiết bị. 

            Thật ra còn một loại dB nữa cho biết giá trị chất lượng của thiết bị digital. Đó là loại dBTP (True Peak), tham chiếu tới mức độ tối đa thật sự mà thiết bị có thể nhận được mà không bị clip. Vấn đề là chẳng có bản thông số kỹ thuật của thiết bị digital nào cho chúng ta thấy loại dB này cho dù nó vẫn hiện hữu. Thôi đành buồn 5 phút vậy, hẹn gặp lại ở bài viết sau.

            LTP. 05-2022