foto1
Stage Pro-sound
foto1
Stage Pro-lighting
foto1
Tube Amplifier
foto1
Disco Bar
foto1
Karaoke & Bistro Systems
e-mail: soundlightingvn@gmail.com
Phone: +84 903 923 527

MISCELLANEOUS ITEMS

Ai đang truy cập

We have 16 guests and no members online

02959583
Hôm nay
Hôm qua
Tất cả
525
344
2959583

19-02-2025 15:33

Đăng ký/đăng nhập

Thảo luận mới

  • No posts to display.

Thiết kế Ánh sáng Sân khấu Phần 2 (01)

PHẦN 2/7 - Phương pháp thiết kế tổng quát

 

2.01 Phương pháp thiết kế tổng quát

2.02 Phương pháp nguồn đơn

2.03 Phương pháp nguồn điểm

2.04 Phương pháp đa nguồn

2.05 Phương pháp McCandless

2.06 Ánh sáng khu vực

2.07 Hòa hợp & Pha trộn

2,08 Ánh sáng bối cảnh

2.09 Đặc điểm và đặc biệt

2.10 Phương pháp bí mật

 

2.01 - PHƯƠNG PHÁP THIẾT KẾ TỔNG QUÁT

 

1.) GIỚI THIỆU VỀ PHƯƠNG PHÁP ÁNH SÁNG

P 2- 01 copy

Có hay không chỉ có một phương pháp thiết kế cho ánh sáng sân khấu - có rất nhiều. Hay nói một cách khác, quy tắc đầu tiên của ánh sáng sân khấu là ... không có gì bất kỳ. Miễn là các mục tiêu đáp ứng được việc thiết kế và những khái niệm ánh sáng, thiết kế có thể xử dụng bất kỳ kỹ thuật THIẾT KẾ thích hợp nào mà bạn  muốn. Tuy nhiên, người thiết kế ánh sáng chuyên nghiệp phải làm sao để truyền đạt  thiết kế của mình cho người khác, thông qua việc xử dụng các tiêu chuẩn công ước.

Mỗi chương trình có nhu cầu ánh sáng rất khác nhau. Ánh sáng cho một chương trình múa của 'Annie' với  Martha Graham đều có phong cách và các yêu cầu hoàn toàn khác nhau. Học viên ánh sáng không phải tìm kiếm một “hệ thống” hay “phương pháp” để thực hiện cho tất cả các nhu cầu ánh sáng. Không chỉ có một. Thay vào đó, người thiết kế ánh sáng phải hiểu được nhu cầu của từng ngành, nghề sản xuất cụ thể, cẩn thận xác định và sau đó thực hiện việc thiết kế ánh sáng cho phù hợp. Chỉ trong cách tiếp cận này, các thiết kế ánh sáng có hiệu quả nhất phù hợp với nhu cầu chính xác của chương trình. Không bao giờ có hai chương trình nào giống nhau và cũng không bao giờ có hai thiết kế ánh sáng nào thực hiện như nhau.

2). TẦM NHÌN & TÂM TRẠNG

Nguyên tắc đầu tiên và quan trọng nhất của ánh sáng sân khấu là vẫn là TẦM NHÌN. Điều này có lẽ cũng đúng cho các người thiết kế ánh sáng trước đây, xử dụng nến, đèn dầu, ánh sáng khí đốt và điện hồ quang.

Thông thường, các người thiết kế chiếu sáng diễn viên đầu tiên cho tầm nhìn và sau đó cho tâm trạng và thứ ba là không khí. Đôi khi tâm trạng có thể chế ngự khả năng của tầm nhìn (ít nhất là tạm thời). Hiện  nay nhiều người thiết kế cho buổi hòa nhạc có thể đầu tiên chiếu sáng sân khấu cho tâm trạng và tác động và sau đó cho tầm nhìn. Về mặt này, có nhiều loại ánh sáng tổng quát có thể bao gồm: màu sắc mạnh, máy chiếu, hay các kỹ xảo chuyển động. Xử dụng followspot hay các thiết bị ánh sáng tự động, người thiết kế có thể “cắt” thông qua ánh sáng tâm trạng và cho vào bộ điều khiển ánh sáng, chính xác cho người biểu diễn, bất cứ vị trí nào trên sân khấu.

3.) TIẾN TRÌNH CỦA PHƯƠNG PHÁP VÀ TRANG THIẾT BỊ

Hầu hết các phương pháp ánh sáng đã tiến hóa từ nguồn ánh sáng và công nghệ thiết bị ánh sáng.Thiết bị Spotlight hiện nay cung cấp cho người thiết kế chùm tia hẹp khoảng 10-40 độ. Điều này không phải luôn luôn như vậy. Gần 100 năm trước đây, hầu hết ánh sáng bao gồm duy nhất của ánh sáng tỏa (flood),  spot hẹp như vậy đã không tồn tại. Với sự phát triển của spotlime (ánh sáng vôi, hồ quang điện, sau đó đèn đốt tim), phương pháp thiết kế ánh sáng đã thay đổi. Bây giờ nó đã có thể cho ra ánh sáng chính xác địa điểm và định vị, tại bất cứ nơi nào trên sân khấu. Khi thiết bị tiếp tục phát triển, phương pháp thiết kế ánh sáng cũng vậy. Với thiết bị tự động thế hệ mới, ánh sáng mới không bao giờ nhìn thấy trước đây - hiện nay thì có thể.

 

2.02 - PHƯƠNG PHÁP NGUỒN ĐƠN

 

1.) PHƯƠNG PHÁP NGUỒN ĐƠN

P 2- 02 copy

Một người thiết kế có thể muốn có ánh sáng trên toàn bộ sânkhấu với một nguồn ánh sáng duy nhất như ánh sáng mặt trời hay mặt trăng chiếu sáng trái đất, gây ra sự thúc đẩy mạnh mẽ việc định hướng ánh sáng, vì chỉ có một bóng duy nhất. Điều này là hiếm trên thực tế tuy nhiên lại bất khả thi đối với một số lý do.

Trước tiên, có rất ít thiết bị ánh sáng công suất cao có khả năng chiếu sáng toàn bộ sân khấu. Thông thường một thiết bị 10.000 watt hay hơn sẽ được yêu cầu cung cấp ánh sáng đến một khu vực nhỏ của sân khấu.

Thứ hai, một thiết bị lớn duy nhất sẽ không kiểm soát hoàn toàn được và sẽ không chỉ chiếu sáng khu vực diễn xuất, nhưng còn là ở chung quanh sân khấu, hai cánh gà và có lẽ đến cả một số khán giả.

Thứ ba, nếu nguồn (điểm) ánh sáng thật sự duy nhất để 'thực hiện được', nguồn phải có một khoảng cách rất lớn. Điều này hiếm khi có thể có trong hầu hết các nhà hát thông thường.

Trong tự nhiên, điểm nguồn của ánh sáng có một khoảng cách để chiếu xuống rất lớn. Giả sử ánh nắng mặt trời là một thiết bị ánh sáng và di chuyển cho là 25 feet đi. Ánh sáng rọi xuống ra sao không đáng chú ý. Bạn hầu như không thể di chuyển ra từ nguồn ở tất cả các chỗ khác. Bây giờ tưởng tượng thiết bị ánh sáng sân khấu duy nhất, cho là 100 feet từ sân khấu. Một diễn viên có thể di chuyển ngắn lại 25 ft từ nguồn. Họ đã di chuyển một khoảng cách lớn hơn nhiều trong mối quan hệ giữa nguồn và ánh sáng rọi xuống sẽ rất đáng chú ý. Điều này là do tính chất định luật bình phương nghịch đảo của ánh sáng. Khoảng cách xa hơn từ nguồn, mức độ ánh sáng càng giảm nhanh chóng. Nói chung là không thể tìm thấy vị trí lắp đặt thích hợp trong hầu hết các nhà hát cho nguồn ánh sáng duy nhất và kết quả là, kỹ thuật nhiều thiết bị thường được xử dụng để thay thế.

Ngoài ra còn có một khái niệm về ánh sáng quan trọng liên quan từ kích cỡ của một nguồn đến độ sắc nét  bóng hậu của nó. Nói chung, nguồn nhỏ hơn, bóng sắc hơn. Ngược lại, nguồn lớn hơn, bóng mờ hơn. Thí dụ, tại cùng một khoảng cách một thiết bị ánh sáng với một ống kính có đường kính 6 inch sẽ tạo ra một cái bóng sắc nét hơn so với một thiết bị với nguồn đường kính 36 inch (chẳng hạn như: đèn scoop, hộp đèn hay hộp đèn flood). Cũng như vậy, khoảng cách đến nguồn được thực hiện để tăng độ sắc của bóng hậu.

Mặc dù toàn bộ ánh sáng cho chương trình sân khấu với một nguồn duy nhất của ánh sáng thường không thực tế, ánh sáng nguồn đơn có cách dùng của nó. Thường thì nó có thể xử dụng ánh sáng nguồn đơn rất ấn tượng, cách điệu hay "hiệu ứng” ánh sáng khá cần thiết cho một cảnh cụ thể. Có thể ánh sáng cho toàn bộ khung cảnh chỉ từ một nguồn đơn như ánh sáng từ một đèn bàn hay từ một cánh cửa tủ lạnh mở, tuy nhiên điều quan trọng ở đây là cần lưu ý rằng có thể dễ dàng làm các khán giả thấy mệt mỏi.

 

2.03 - PHƯƠNG PHÁP NGUỒN ĐIỂM (POINT SOURCE)

 

1.) ÀNH SÁNG NGUỒN ĐIỂM

P 2- 03 copy

Hầu hết các thiết bị thực hiện ánh sáng sân khấu là nguồn “điểm”. Trong khía cạnh này, nó tạo ra một bóng duy nhất và nó cung cấp một số lượng ánh sáng theo định luật bình phương nghịch đảo. Thí dụ, một thiết bị ánh sáng cách 50 feet có thể cung cấp 100 footcandles. Nếu khoảng cách tăng gấp đôi lên 100 feet, chỉ  cung cấp được 25 footcandles (1 / 4).

Ánh sáng nguồn điểm là dạng thức gốc cơ bản của tất cả các thiết kế ánh sáng sân khấu. Các thành phần cơ bản của tất cả các thiết kế ánh sáng bao gồm ánh sáng MẶT TIỀN (FRONT), MẶT HẬU (BACK), DƯỚI (DOWN), XÉO (DIAONAL), CẠNH (SIDE) và TRÊN (UP) (và tất cả mọi thứ gì ở giữa). những người thiết kế đôi khi sẽ xử dụng các nguồn đơn cơ bản một mình, nhưng họ thường sẽ kết hợp lại. Không có gì là ấn tượng hơn so với một mẩu múa hiện đại, ánh sáng chỉ với một series đèn chiếu sáng cô lập chiếu xuống hay một đèn hậu chiếu xéo, đối đầu là ánh sáng đèn cyclorama. Không gì mệt mỏi và nhàm chán hơn là xem một vở kịch tình cảm được chiếu sáng với một series đèn tight pool (nhiều đèn chiếu chan hòa).

Các học viên thiết kế phải nhận thức để biết được các thuật ngữ ánh sáng MẶT TIỀN (FRONT), MẶT HẬU (BACK), DƯỚI (DOWN), XÉO (DIAONAL), CẠNH (SIDE) và TRÊN (UP) thật tốt. Họ nên thử nghiệm trong một nhà hát thực tế với các loại thiết bị khác nhau được lắp đặt vào các vị trí này. Họ nên cố gắng thử nhiều góc độ khác nhau và chiếu sáng nhiều loại phông nền, cảnh quan và thậm chí các diễn viên khác nhau. Trường hợp làm chủ được các nguồn đơn cơ bản, nên kết hợp hai hay nhiều góc độ ánh sáng trên một khu vực duy nhất. Đây là một bài tập rất quan trọng và các dạng thức cơ sở cho tất cả các thiết kế ánh sáng.

Ngoài ra còn có một số sách về ánh sáng có chứa nghiên cứu hình ảnh ánh sáng của các nguồn cơ bản (tiền, hậu, cạnh, v.v) ánh sáng trên một ma-nơ-canh hay một diễn viên. Một trong các sách nghiên cứu tốt là Jean Rosenthal trong cuốn  “The Magic of Light". Những hình ảnh cho thấy một số thiết bị ánh sáng được gắn tại các vị trí chiếu sáng điển hình của nhà hát. Nghiên cứu này có chứa các bức ảnh tuyệt vời, biểu hiện (rendering) và bản vẽ của nhiều thí dụ khác nhau. Ngoài ra còn có một số sơ đồ ánh sáng bao gồm các loại hình và cách bố trí các thiết bị đã xử dụng.

 

2.04 - PHƯƠNG PHÁP ĐA NGUỒN

 

1.) ÁNH SÁNG ĐA THIẾT BỊ (MULTI-FIXTURE)

P 2- 04 copy

Ngày nay, hầu hết các thiết kế sân khấu và ánh sáng giải trí xử dụng phương pháp ánh sáng nhiều thiết bị hầu như trái ngược với phương pháp nguồn đơn hay điểm. Điều này cho phép người thiết kế có toàn quyền kiểm soát ánh sáng, ở bất cứ nơi nào trên sân khấu, liên quan đến cường độ, định hướng, phân phối, màu sắc và dịch chuyển.

Phương pháp đa thiết bị xử dụng nhiều loại loại thiết bị và rất nhiều các kỹ thuật ánh sáng. Ngày nay, hầu hết các thiết bị đều dùng bóng đèn volfram-halogen “có thể dim được (dimmable)” làm nguồn sáng. Sau đó, loại bóng mới H.I.D, (high instensity discharge) tìm đường len lỏi vào các ứng dụng ánh sáng sân khấu. Hiện nay, nó rất phổ biến để tích hợp cả thiết bị ánh sáng thông thường với thế hệ mới, kết quả cho ra thiết kế ánh sáng tinh tế và đơn giản, không bao giờ có trước đây.

Điều này không phải là bất thường đối với một nhà hát, phòng hòa nhạc hiện đại, xử dụng đến 400-500 thiết bị ánh sáng cho một chương trình duy nhất. Lý tưởng nhất là mỗi thiết bị ánh sáng sẽ có điều khiển dimmer riêng cho nó. Trong những phương tiện cũ với một số lượng dimmer giới hạn, đôi khi nó cần thiết để có thể  “cắm-plug” hay “vá-patch” một số thiết bị vào một dimmer.

Nhiều thiết kế ánh sáng thường sẽ cố gắng chỉ xử dụng thiết bị cụ thể cho những cảnh (scene) cụ thể. Một số người thiết kế có thể thiết kế một “sơ đồ tổng quát” nhằm mục đích để làm việc với tất cả các scene tốt như nhau. Tuy nhiên các người thiết kế khác sẽ xử dụng một sự kết hợp của thiết bị cho “tổng quát” và “scene cụ thể”. Cách tiếp cận chính xác thường sẽ được quyết định bởi các thiết bị có sẵn, vị trí gắn, thời gian và ngân sách.

Thông thường người thiết kế đã chuẩn bị để treo một số thiết bị cần thiết cho thiết kế của họ, và thêm một vài phụ tùng. Người thiết kế khác, không thực sự chắc chắn về những gì đã làm, có thể xử dụng cách tiếp cận “giấu đuôi của bạn – cover your tail” và treo một thiết bị trong từng vị trí có thể gắn được mà nhà hát sẽ cho phép. (Chỉ trong trường hợp này) Những thiết kế này có thể làm cho thiết kế 400 thiết bị giống như một thiết kế cố định 120 thiết bị, một cách dễ dàng.

Thiết bị ánh sáng thông thường luôn luôn treo trên 18 inch (feet?-ND) (hay hơn). Ống tube dài 30 ft điển hình sẽ gắn được tổng cộng 20 thiết bị.

 

2.05 - PHƯƠNG PHÁP MCCANDLESS

 

1.) PHƯƠNG PHÁP MCCANDLESS

P 2- 05 copy

Mặc dù có thể không có “một” phương pháp thiết kế ánh sáng nào, Tuy nhiên, lại có một cách tiếp cận có hệ thống đã được đề xuất bởi Stanley McCandless (Đại học Yale School of Drama 1925-1964). Đây là cách tiếp cận làm nền tảng cho thiết kế ánh sáng sân khấu hiện đại hiện nay.

 

2.) ÁNH SÁNG KHU VỰC DIỄN XUẤT

McCandless đề xuất rằng việc thiết lập sân khấu được chia thành một số KHU VỰC DIỄN XUẤT, mỗi khu vực hai (2) thiết bị. Thiết bị ánh sáng được bố trí trên cao như đèn chiếu sáng mặt tiền treo góc  khoảng 90 độ đến khu vực. Thêm các thiết bị được bố trí ở khoảng 45 độ theo chiều ngang. Tiếp theo McCandless đề nghị mỗi đèn có một bộ lọc màu khác nhau, một 'ấm-warm' từ một bên, một 'lạnh-cool' từ bên kia. Mỗi khu vực cũng được (lý tưởng) điều khiển bằng dimmer riêng.

Một  sân khấu “mở-open” sẽ được chia thành 9 khu vực (nhiều hơn hay ít hơn tùy theo yêu cầu), có đường kính 8-12 ft. Khu vực có thể được sắp xếp, 3 sân khấu thấp (downstage), 3 sân khấu giữa (centerstage) và 3 sân khấu cao (upstage).

Hai thiết bị trang bị TẦM NHÌN cho diễn viên. Các điều khiển dimmer cho phép các khu vực sẽ tối hay sáng khi cần thiết, cung cấp TIÊU ĐIỂM CHỌN LỌC, BỐ CỤC và TÂM TRẠNG cho bức tranh toàn thể sân khấu. Vị trí của hai thiết bị, cho phép một diễn viên “chơi-play” dù bên phải hay bên trái của mình, và vẫn năm trong trong một ánh sáng “KHÓA-KEY”. Góc giữa những thiết bị cung cấp tính tạo hình tuyệt vời và hình thành đến khuôn mặt người. Màu sắc đối lập nhau ấm áp và lạnh giúp đỡ trong việc cung cấp sự quan tâm, độ tương phản và ánh sáng tự nhiên.

3.) PHA TRỘN (BLENDING) và HÒA HỢP (TONING)

Ánh sáng cho các diễn viên đầu tiên cho khả năng hiển thị, sau đó ánh sáng môi trường chung quanh riêng cho tâm trạng và không khí, là cách tiếp cận của McCandless. Đôi khi cần thiết không có ánh sáng bổ sung, để "bung ra-flare” từ các khu vực diễn xuất và chiếu sáng các bức tường của một thiết lập. Cách khác, cảnh quan có thể cần ánh sáng WASH hay FLOOD để giúp tích hợp và pha trộn nó thành hình ảnh ánh sáng toàn bộ.

4.) HÌNH NỀN (BACKGROUND) và PHÔNG NỀN (BACKDROP)

Hình nền, vải nền, phông nền và màn vây (cycloramas), tất cả nên được chiếu sáng một cách riêng biệt từ diễn viên và cảnh quan.

5.) NHẤN MẠNH và ĐẶC BIỆT

McCandless đề nghị thêm những thiết bị (nếu cần thiết);

(A) để cung cấp khu vực “diễn xuất đặc biệt" (cửa ra vào, đồ gỗ nội thất, v.v).

(B) để cung cấp động lực (ánh sáng mặt trời, ánh trăng, ánh lửa).

(C) để cung cấp máy chiếu hay các hiệu ứng.

còn tiếp.......

(theo Bill Williams)